Czy są podstawy do zrekompensowania strat z tytułu grypy ptaków i jak opracować program pomocy dla poszkodowanych podmiotów?

Resort rolnictwa powinien jak najszybciej znaleźć odpowiednie rozwiązania umożliwiające pokrycie strat spowodowanych grypą ptakĂłw. Trzeba wykorzystać wszelkie możliwości prawne i finansowe, pozwalające w jak największym stopniu zrekompensować straty podmiotĂłw sektora drobiu i jaj w związku z zastosowaniem środkĂłw ochronnych – ograniczeń w obrocie produktami drobiarskimi.

Ograniczenia, oparte na nowych procedurach zwalczania grypy ptakĂłw, trwały w sumie aż dwa miesiące – od 1 grudnia 2007 r. do 31 stycznia 2008 r. Z oceny skali tych ograniczeń w Polsce, na tle przypadkĂłw grypy ptakĂłw w innych krajach członkowskich, wynika, że od czasu wprowadzenia nowych środkĂłw ochronnych, określonych w Dyrektywie 2005/94/WE, w żadnym kraju członkowskim wyznaczone strefy ochronne nie trwały tak długo i nie obejmowały tak rozległego obszaru. Kraje członkowskie mają prawo wypłacania pomocy podmiotom sektora rolnego bez zgody Komisji Europejskiej wyłącznie w ramach pomocy de minimis. Zasady stosowania tej pomocy i jej maksymalną wysokość, wynoszącą 7 500 EUR dla jednego podmiotu w okresie trzech lat, określa Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1535/2007 z dnia 20 grudnia 2007 r.

Każda inna możliwość zrekompensowania strat, poniesionych przez podmioty drobiarskie na skutek weterynaryjnych ograniczeń w swobodnym obrocie, wymaga ustanowienia przez Komisję Europejską na wniosek Państwa Członkowskiego odpowiednich przepisĂłw zatwierdzających tytuły rekompensat oraz ich wysokość. Podstawą do uruchomienia takiej procedury są regulacje określone w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1913/2005 z dnia 23 listopada 2005 r. zmieniającym rozporządzenia Nr 2771/75 i Nr 2777/75 w odniesieniu do nadzwyczajnych środkĂłw wspierania rynku. Przepisy te dają możliwość ubiegania się przez państwo członkowskie o rekompensaty w wys. 50 % wydatkĂłw poniesionych na wsparcie rynkĂłw objętych ograniczeniami w obrocie.

Środki ochronne zastosowane w Polsce powinny być uznane jako wystarczające uzasadnienie w tej sprawie. Zgodnie z zasadami przyjętymi w unijnym prawie dotyczącym zwalczania grypy ptakĂłw, środki te posłużyły do zagwarantowania sektorowi drobiu oraz partnerom handlowym bezpieczeństwa produktĂłw wysyłanych z wolnej od choroby części terytorium danego państwa członkowskiego, powodując jednak rĂłwnocześnie poważne konsekwencje gospodarcze zarĂłwno dla podmiotĂłw, ktĂłrych działalność znalazła się w strefach A i B, jak i dla podmiotĂłw spoza stref.

Środki ochronne ograniczają ryzyko przeniesienia choroby, ale nie da się tego osiągnąć bez strat spowodowanych zakazami wywozu produktĂłw drobiarskich ze stref i zakazami przemieszczania drobiu i produktĂłw wewnątrz stref. Zakaz przemieszczania jest jednoznaczny z zakazem wwozu drobiu żywego do tych stref z terenĂłw wolnych od grypy ptakĂłw, co ma wpływ na utratę odbiorcĂłw, brak możliwości sprzedaży produktĂłw i żywego drobiu. Straty powstały także z powodu opĂłźnień w sprzedaży produktĂłw, co było związane, między innymi, z koniecznością oczekiwania na odstępstwa od zakazĂłw.

Uwzględniając wszelkie dopuszczalne możliwości sfinansowania rekompensat, zarĂłwno w ramach pomocy de minimis, jak i w ramach nadzwyczajnych środkĂłw wsparcia rynku, objętego weterynaryjnymi ograniczeniami w obrocie, odszkodowania powinny obejmować wszystkie udokumentowane straty poniesione przez producentĂłw w związku z utworzeniem stref. Rekompensaty powinny uwzględniać rĂłwnież ekonomiczne skutki zamknięcia granic przez kraje trzecie dla wwozu z Polski jaj wylęgowych i piskląt.

Program pomocy z obydwu źrĂłdeł finansowania, powinien być przygotowywany rĂłwnocześnie, aby nie pominąć żadnego rodzaju strat powstałych u producentĂłw w związku z wprowadzeniem ograniczeń w obrocie.