Informacje

Eksperci od dwóch lat ostrzegali przed spadkiem podaży jaj w 2012 r. w UE.

SzczegĂłłowe prognozy ekspertĂłw na temat  ekonomicznych konsekwencji likwidacji klatek konwencjonalnych zostały przedstawione  Komisji Europejskiej i Parlamentowi  Europejskiemu w 2010 r., na zamĂłwienie tych instytucji unijnych.
Scenariusz sytuacji na rynku jaj po 1 stycznia 2012 r. zawarty był w raporcie ekspertĂłw ekonomicznych z grupy AGRA CEAS Consulting oraz Uniwersytetu Agra CEAS Consulting w połączeniu z LEI – Uniwersytetem i Centrum Doświadczalnym w Wageningen z Holandii oraz ITAVI (Institut Technique del’Aviculture) z Francji.
Badania, obejmowały, między innymi, oszacowanie wpływu  ustawodawstwa unijnego dotyczącego dobrostanu zwierząt na wzrost kosztĂłw produkcji i w konsekwencji na osłabienie konkurencyjności europejskiego sektora mięsa drobiowego i jaj. 
Eksperci przewidywali, że zakaz użytkowania klatek spowoduje niedobĂłr jaj na WspĂłlnym rynku , znaczny wzrost  cen jaj oraz import jaj i przetworĂłw z jaj z krajĂłw trzecich, w ktĂłrych nie są wdrożone normy dobrostanu, a obecny poziom ceł nie ochroni unijnego rynku przed importem z tych kierunkĂłw. Dobrostan nie został uwzględniony w dokumencie porozumienia Światowej Organizacji Handlu (WTO).

W jakim stopniu sprawdziły się prognozy ekspertĂłw?

W całej Unii Europejskiej wzrosły ceny jaj spożywczych w skorupkach 
Od października 2011 r. w większości krajĂłw członkowskich UE, w tym w Polsce, utrzymuje się tendencja wzrostowa cen jaj, zarĂłwno w skorupkach, jak i surowca do przetwĂłrstwa. Średnia unijna cena jaj (klasa M i L)  wzrosła od stycznia 2011 r. z poziomu 102,91 EUR/100 kg do  133,74 EUR/100 kg w grudniu 2011 r. (+ 30,0%). W styczniu 2012 r. odnotowano średnią cenę 137,61 EUR/100 kg. W stosunku do przeciętnej z ostatnich 5 lat, unijna średnia roczna cena jaj w 2011 r.  była wyższa o 18,0%. W styczniu br. w większości państw członkowskich unijny system badań rynkowych odnotował wzrost cen, w porĂłwnaniu do grudnia 2011 r.  Najwyższy w:  Hiszpanii (+ 12,0%), Polsce, Czechach i na Litwie (po + 8,0%). W drugim  tygodniu lutego br. notowania średnich unijnych cen jaj zwiększyły się o 4,0% do poziomu 142,7 EUR/100 kg, w porĂłwnaniu do cen jaj w pierwszym tygodniu stycznia 2012 r. (137,3 EUR/100 kg).
W Polsce od początku stycznia do Ăłsmego tygodnia 2012 r. średnia cena jaj (klasa M i L) wzrosła o około 31% do poziomu 42,7 zł/100 sztuk.


Wzrost cen surowca do przetwĂłrstwa w UE
Komisja Europejska dopiero teraz zaniepokoiła się poważnym wzrostem cen skupu jaj do przetwĂłrstwa i niedoborami surowca. Wzrost cen jaj do przemysłu przetwĂłrczego postępuje bowiem znacznie szybciej niż ceny jaj przeznaczonych bezpośrednio do konsumpcji.
W okresie od pierwszego tygodnia  stycznia 2011 r. do 7 tygodnia 2012 r. odnotowano w UE  wzrost cen jaj kierowanych do przetwĂłrstwa o 158%.
KE uznała, że w związku z tym  należy stale monitorować ten rynek i zleciła taki monitoring firmie wyspecjalizowanej w badaniach światowych cen rĂłżnych produktĂłw, w tym także jaj.
W Polsce ceny skupu jaj do przetwĂłrstwa także wzrosły w okresie ostatnich 12 miesięcy z 2 718 zł/tonę jaj (8. tydzień 2011 r.)  do 4 904 zł/tonę jaj (8. tydzień 2012 r.), tj. o około 80,0%.  Od początku stycznia do 8 tygodnia 2012 r. ceny skupu jaj do przetwĂłrstwa na krajowym rynku wzrosły o około 25%.

Obecną sytuację rynkową ukształtowały następujące czynniki:
- spadek wstawień kurek nieśnych w całej UE w okresie jedenastu miesięcy 2011 r.  o 44 mln sztuk, tj. o około 13,0%;
- w całej UE na 290 mln kur ponad 50 mln utrzymywanych jest w klatkach  konwencjonalnych. W Polsce na 33 mln kur problem dotyczy 4 mln kur, we Włoszech - 18 mln kur,  w Hiszpanii - 11 mln kur;
- zmniejszenie liczby stanowisk dla kur – zwiększenie powierzchni na kurę do 750 cm2;
- ograniczenia w obrocie jajami  z klatek konwencjonalnych wyłącznie do przetwĂłrstwa w kraju pochodzenia;
- ograniczenia w obrocie jajami pomiędzy krajami członkowskimi UE;
- całkowita likwidacja ferm w Polsce, ktĂłre nie zadeklarowały modernizacji  (liczba ferm - 40).