Droższy pozew – nowelizacja postępowania cywilnego.

Dochodzenie roszczeń na drodze sądowej droższe i trudniejsze, za sprawą reformy postępowania cywilnego. Maksymalna opłata za złożenie pozwu w postępowaniu cywilnym niedługo wzrośnie pięciokrotnie – z kwoty 100 tys. złotych do 500 tys. złotych.

Obecnie, zgodnie z art. 13 ustawy o kosztach sądowych, opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona 5 % wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych. Nowelizacja procedury przewiduje maksymalną opłatę stosunkową w kwocie 500 000 złotyc

Zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości, gruntowna reforma procesu cywilnego ma usprawnić, uprościć i przyspieszyć postępowania przed sądami, a także zapewnić możliwość szybkiego i skutecznego dochodzenia swoich praw oraz zapewnić rzetelne postępowania i sprawiedliwe wyroki. Resort, argumentując zasadność wprowadzenia zmian wyjaśnia, iż coraz częściej do sądów wpływają sprawy o wartości przedmiotu sporu przekraczającej kilka milionów złotych, dla których opłata w dotychczasowej wysokości 100 tys. złotych jest nieproporcjonalna w stosunku do wagi rozpoznawanej sprawy.

Zmiany jednak mogą przyczynić się do ograniczenia dostępu do sądów, w szczególności dla małych i średnich firm. Zdaniem krytyków proponowanej reformy, znaczący wzrost opłat nie znajduje uzasadnienia, bowiem wartość przedmiotu sporu nie ma bezpośredniego związku z ,,wagą rozstrzygnięcia sądu”, a opłata winna być ewentualnie uzależniona od liczby dowodów, świadków, czasu i stopnia skomplikowania sprawy. Nowelizacja ustawy o kosztach sądowych po raz kolejny wywołuje też dyskusję na temat zasadności wprowadzania stałych opłat i możliwości ich zastąpienia systemem ocennym, w którym to sędzia, korzystając z marginesu uznaniowości, określi wysokość opłaty sądowej w każdym, konkretnym przypadku.

Oprócz wzrostu maksymalnej opłaty stosunkowej, nowelizacja zakłada także zwolnienie z opłat sądowych mniej zamożnych Polaków, a także pracowników, którzy dochodzą swoich praw od pracodawców, jak również zmniejszenie kosztów w sprawach konsumenckich poprzedzonych mediacją. Ministerstwo podkreśla, iż reforma ma doprowadzić do kompleksowej odbudowy systemu sprawiedliwości, w którym wysokie opłaty sądowe nie będą dłużej barierą, powstrzymującą przed dochodzeniem swoich praw i sprawiedliwości w sądach.

Adam Kuźma/Radca Prawny