Europejskie tendencje w chowie kur niosek i produkcji jaj

Unijny sektor jaj w ostatnich kilku latach przeszedł kosztowny proces transformacji „klatkowej”. Jednocześnie rokrocznie unijni producenci zwiększają moce produkcyjne. W 2016 r. rejestrowane pogłowie towarowych kur niosek wyniosło około 391 mln kur, co w porównaniu do 2013 roku stanowi przyrost o około 10 mln stanowisk. Podobnie jak w latach ubiegłych, w procentowej strukturze chowu dominował system klatkowy (56%), a pozostałe 44% kur utrzymywana była w alternatywnych systemach produkcyjnych.

Należy podkreślić, że procentowa struktura nie oddaje obrazu rzeczywistych zmian na rynku. Dopiero analiza w ujęciu ilościowym – liczby kur w danym systemie, pokazuje stan faktyczny. Na wspólnym rynku następuje stopniowa dywersyfikacja systemów produkcji jaj konsumpcyjnych - proces przechodzenia przez producentów w Europie na systemy alternatywne - przy czym jednocześnie jest utrzymywana, a nawet w niewielkim stopniu zwiększana skala produkcji w klatkach. Wskazuje na to dokonana przez Izbę analiza struktury pogłowia kur w latach 2013-2016. Według danych KE i szacunków własnych, w 2016 r. liczba kur utrzymywana w klatkach to około 219 mln , czyli poziom podobny jak w 2013 r., ale wyższy niż w latach 2014-2015 odpowiednio o 9,5 i 4,5 mln stanowisk.

Opierając się wyłącznie na statystyce można wyciągnąć wnioski, że na przełomie lat 2013/2014 zaplecze produkcyjne było niższe z uwagi na otoczenie prawne, natomiast poczynione w latach 2014-2015 inwestycje zwiększyły potencjał produkcyjn unijnych ferm. Na przestrzeni lat 2013 - 2016 najwięcej zainwestowano w systemy klatkowe w Polsce, w Hiszpanii i w Holandii. Zwolenników systemów alternatywnych z pewnością nie brakuje w krajach od lat preferujących tego typu produkcję, ale przy spojrzeniu na całą Unię, zmiany te nie są aż tak daleko idące. W 2016 roku w UE w systemach alternatywnych utrzymywano łącznie około 172 mln kur, co oznacza wzrost o prawie 11 mln od 2013 r. W największym stopniu wpłynęły na to zwiększone inwestycje w systemach wolnowybiegowych – około 8 mln stanowisk, przy czym niewielka ujemna korekta widoczna jest w pogłowiu kur utrzymywanych na ściółce. Zwiększony rozwój obserwuje się w produkcji ekologicznej (co wiąże się z zaspokajaniem potrzeb handlu detalicznego), niemniej nadal pozostaje to niszowy segment rynku – pogłowie kur wzrosło w latach 2013-2016 o 3 mln sztuk.

Rok 2017 był trudny, za sprawą niespodziewanych zdarzeń losowych, które dotknęły rynek jajeczny we Wspólnocie. Pomimo wysokich spadków produkcji w Holandii, Hiszpanii czy Rumunii, w ujęciu całej UE nie uległ odwróceniu panujący trend zwyżkowy produkcji jaj konsumpcyjnych. W 2017 r. produkcja jaj konsumpcyjnych w Unii Europejskiej utrzymała się na poziomie z 2016 roku, a w prognozach na 2018 rok istnieje duże prawdopodobieństwo wzrostu podaży jaj z unijnych ferm o 3,1%. Najwyższe procentowe przyrosty przyporządkowane zostały do państw, które poniosły największe straty w 2017 roku. W pozostałych krajach powinniśmy obserwować dodatnie wyniki w przedziale wartości procentowych od 1,1 we Francji do 2,7 w Wielkiej Brytanii.

We Wspólnocie prym na rynku jaj wiodą producenci  z państw zaliczanych do tak zwanej „wielkiej siódemki”: Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Holandii i Polski. Podaż z tych krajów pokrywa blisko 80% unijnej produkcji jaj konsumpcyjnych ogółem, która w 2017 r. wyniosła 6 395 tys. ton.