Umowa na dostawę produktów rolnych

Od niedawna obowiązują w Polsce nowe przepisy dotyczące zawierania transakcji, których przedmiotem są produkty rolne. Najważniejszą zmianą w tym zakresie jest wprowadzenie możliwości nakładania kar za nabycie produktów rolnych na podstawie umowy, która posiada wady, jak również za dokonanie transakcji dotyczącej produktów rolnych bez wymaganej pisemnej umowy. Podmiotami, które będzie można obciążyć karami są pierwsi nabywcy produktów rolnych, będący przetwórcami lub dystrybutorami. Natomiast organem wyposażonym w kompetencje kontrolne w zakresie dochowania obowiązku zawierania prawidłowych umów, jak również nakładana kar pieniężnych w przypadku stwierdzenia uchybień w tym zakresie jest właściwa jednostka Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Przepisy te zostały wprowadzone do polskiego systemu prawnego przede wszystkim w celu wzmocnienia pozycji producentów rolnych względem firm handlowych i przetwórczych, jak również w celu wzmacnianie współpracy w łańcuchu dostaw żywności. W zamyśle prawodawcy umowy mają być narzędziem ochrony producentów rolnych, którzy w ramach prowadzonej działalności realizują transakcje handlowe z podmiotami o silniejszej pozycji rynkowej. Producenci, zawierając umowy na dostawę produktów rolnych już na etapie produkcji, ale jeszcze przed faktyczną dostawą, mają wiedzieć na jakich zasadach sprzedadzą swoje plony. W takim stanie rzeczy warunki transakcji nie są uzależnione od chwilowych wahań popytu i podaży, a pozycja negocjacyjna producenta rolnego wzrasta.

Nowe przepisy przewidują obowiązek zawierania pisemnych umów dostawy jedynie dla niektórych produktów rolnych. Katalog ten objął między innymi takie produkty jak warzywa i owoce, cukier, buraki cukrowe, chmiel, zboża, len i konopie, mleko surowe, wołowinę, cielęcinę, wieprzowinę, baraninę, kozinę, jaja i mięso drobiowe. Wyłączone zostały natomiast z tego katalogu produkty rolne przetworzone, produkty nieuprawiane na terenie kraju jak np. ryż, czy oliwki, a także produkty o mniejszym znaczeniu rynkowym jak np. jedwabniki.

Podstawowym wymogiem dotyczącym umowy na dostawę produktów rolnych jest obowiązek sporządzenia jej w formie pisemnej.

Kolejnym elementem koniecznym w umowie na dostawę produktów rolnych jest zawarcie w niej ceny do zapłaty za dostawę produktów rolnych.

Umowa powinna określać ilość i parametry jakościowe dostarczanych produktów rolnych wraz z terminem realizacji dostaw. Umowa na dostawę produktów rolnych może być sporządzana na czas oznaczony lub nieoznaczony. Powinna ona również zawierać zapisy dotyczące rozwiązania umowy.

Poza powyższymi wymaganiami w umowie na dostawę produktów rolnych należy zawrzeć zapisy określające dotyczące terminów i procedur płatności za dostarczone produkty, ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych, jak również przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej.

Wskazać również należy, iż wszystkie powyżej wymienione elementy obowiązkowe w umowie na dostawę produktów rolnych mogą być przez producentów, nabywców, przetwórców lub dystrybutorów swobodnie negocjowane.

Umowa na dostawę produktów rolnych powinna być sporządzona w formie pisemnej jeszcze przed dostawą.

Kara za brak umów wynosi 10% ceny za produkty dostarczone bez wymaganej umowy. W przypadku jednak gdy umowa została co prawda zawarta, ale nie spełnienia wymogów przewidzianych przepisami, wymiar kary został ograniczony i zależy od rodzaju naruszenia:

- 4 proc. kwoty zapłaty w przypadku, gdy umowa nie została sporządzona przed dostawą lub gdy umowa nie określa ceny zgodnie z wymogami przepisów;

- 1 proc. kwoty zapłaty za każdy brakujący element umowy, w tym: jakość odnośnych produktów, okres obowiązywania umowy, terminy i procedury płatności, ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych, przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej.

Łączna kara w przypadku braku kilku z obowiązkowych elementów umowy dostawy nie może przekroczyć 5 proc. umówionej zapłaty w danej transakcji.

 

Adam Kuźma / Radca Prawny/