Rodzaje oznaczeń obowiązkowych na opakowaniach do jaj

(wg stanu prawnego z dnia 7 lipca 2014 r.) 

• Nazwa środka spożywczego 
W przypadku jaj kurzych do celów spożywczych oznaczenie nazwy powinno być wyrażone słowami: JAJA KURZE lub JAJA. 
Przepisy norm handlowych zostały ustalone dla jaj drobiu z gatunku Gallus gallus i zasadniczo na opakowaniu powinna być nazwa „Jaja kurze”, zgodnie z terminologią prawną stosowaną w innych dokumentach handlowych Unii Europejskiej. W Polsce na opakowaniach jaj kurzych przeznaczonych dla konsumentów końcowych stosuje się zwyczajową nazwę „Jaja”, bez określenia, że chodzi o jaja kurze. Wynika to z wieloletniego przyzwyczajenia polskich konsumentów, którzy pod pojęciem jaj do konsumpcji rozumieją wyłącznie jaja kurze. W myśl ogólnych przepisów o znakowaniu żywności, nazwa produktu powinna umożliwiać konsumentowi rozpoznanie rodzaju i właściwości środka spożywczego oraz odróżnienie go od innych produktów. Nazwa produktu nie może być zastąpiona znakiem towarowym, nazwą marki lub wymyśloną nazwą handlową. 

• Zawartość netto lub liczba sztuk 
W przypadku jaj kurzych do celów spożywczych wystarczy podać na opakowaniu liczbę jaj umieszczonych w tym opakowaniu, co wynika z ogólnych reguł znakowania żywności. 

• Data minimalnej trwałości 
Datę wyraża się w nie zakodowanej formie podając kolejno: dzień i miesiąc, łącznie z wyrażeniem: „Najlepiej spożyć przed”. W przypadku jaj można zastosować skróconą formę przedstawiania daty, podając tylko dzień i miesiąc, która to forma dotyczy żywności przechowywanej nie dłużej niż trzy miesiące. 
Datę minimalnej trwałości jaj klasy „A” należy ustalić licząc 28 dni od daty zniesienia jaj, którą podał producent jaj na opakowaniu transportowym podczas wysyłki jaj z fermy. Jeżeli producent na etykiecie opakowania transportowego podaje numer tygodnia zniesienia, należy okres 28 dni liczyć od pierwszego dnia tego tygodnia. 
Wyrażeniu „Najlepiej spożyć przed” towarzyszy data lub odniesienie do miejsca, gdzie data jest podana na opakowaniu. Po tych informacjach następuje opis warunków przechowywania jaj po zakupie, które zostały ustalone w art. 12 ust. 1 pkt. f) rozporządzenia (WE) nr 589/2008. Aktualne przepisy norm handlowych nie ustalają innych szczegółowych wytycznych co do sposobu przedstawiania daty na opakowaniu jaj.

• Warunki przechowywania  jaj po zakupie 
W przypadku jaj klasy „A” należy na opakowaniu podać informację zalecającą konsumentom przechowywanie jaj po zakupie w warunkach chłodniczych. Obowiązek taki wynika z przepisów art. 12 ust. 1 p. f) rozporządzenia (WE) nr 589/2008. W rozporządzeniu nie określa się, jakimi słowami powinna być wyrażona ta informacja. Zgodnie z ogólnymi regułami znakowania żywności, informację o warunkach przechowywania środka spożywczego podaje się w sąsiedztwie daty minimalnej trwałości. 

• Dane identyfikujące osobę lub podmiot, który produkuje lub paczkuje środek spożywczy lub wprowadza do obrotu

Informacja na opakowaniu jaj kurzych klasy „A” powinna zawierać nazwę lub firmę i adres wytwórcy lub podmiotu pakującego albo sprzedawcy posiadającego siedzibę we Wspólnocie. Gdyby informacje towarzyszące żywności lub oznaczenie jako całość mogły sugerować, że żywność pochodzi z innego kraju lub wprowadzać w błąd konsumenta co do rzeczywistego kraju lub miejsca pochodzenia, należy podać kraj lub miejsce pochodzenia. 

• Oznaczenie partii produkcyjnej 
W przypadku jaj klasy „A” umieszczenie na opakowaniu daty minimalnej trwałości jest jednoznaczne z oznaczeniem partii produkcyjnej. Można podać dodatkową informację, że data minimalnej trwałości jest jednocześnie oznaczeniem partii produkcyjnej. 
Z rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004 r. dotyczącego znakowania żywności kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej wynika, że do identyfikacji partii  wystarcza oznakowanie daty minimalnej trwałości wyrażonej za pomocą co najmniej dnia i miesiąca. 
Znakowanie kodem partii produkcyjnej nie jest wymagane w przypadku produktów rolnych w stanie surowym transportowanych z gospodarstwa rolnego (np. jaja na etapie od fermy do zakładu pakowania). 

• Klasa jakości i klasa wagowa 
Oznaczenie klasy jakości jaj zaklasyfikowanych do klasy „A”  powinno być wyrażone słowami: „klasa A” lub za pomocą litery „A”. W obu wypadkach oznaczenie można uzupełnić słowem: „świeże”. W przepisach nie określa się formy lub wielkości znaku. 
Oznaczenie klasy wagowej zgodnie z art. 4 rozporządzenia (WE) nr 589/2008 wykonuje się za pomocą symboli (S, M, L, XL) lub za pomocą nazwy (małe, średnie, duże, bardzo duże). Oznaczenie można uzupełnić zakresem wagowym (w gramach). W rozporządzeniu nie precyzuje się  szczegółów odnoszących się do kształtu lub wielkości symbolu oznaczenia. 
Jeżeli w opakowaniu znajdują się jaja klasy „A” o różnej wielkości, to na zewnętrznej powierzchni opakowania umieszcza się napis: „Jaja o różnej wielkości” oraz podaje łączną  masę jaj netto w gramach. 

• Znak zakładu pakowania jaj 
Zakład pakowania jaj w świetle obowiązujących przepisów sanitarnych  jest traktowany jak podmiot wprowadzający do obrotu żywność pochodzenia zwierzęcego, która powinna być  oznaczona znakiem identyfikacyjnym na podstawie art. 5 ust. 1.b) rozporządzenia (WE) nr 853/2004. Znak identyfikacyjny został określony w części B załączniku II do tego rozporządzenia. Znak ten nie jest obowiązkowy dla jaj konsumpcyjnych, dla których wymogi dotyczące etykietowania lub znakowania są ustalone w normach handlowych (aktualnie w Części 6 załączniku VII rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 oraz w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 589/2008). Powyższy wyjątek dla jaj spożywczych jest podany w pkt. 3 część A załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 853/2004.

• Oznaczenie metody chowu kur 
Oznaczenie metody chowu kur na opakowaniu jaj klasy „A” powinno być dobrze widoczne i czytelne oraz umieszczone na zewnętrznej powierzchni opakowania. Objaśnienie znaczenia kodu producenta można umieścić na zewnętrznej lub wewnętrznej powierzchni opakowania. 
Do oznaczenia metod chowu należy używać jedynie nazw, które w części A załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 589/2008 zostały podane we wszystkich językach państw członkowskich. 

W języku polskim obowiązują nazwy: 
Jaja z chowu na wolnym wybiegu – cyfra 1 
Jaja z chowu ściółkowego – cyfra 2 
Jaja z chowu klatkowego – cyfra 3 
Jaja z chowu ekologicznego – cyfra 0.

W załączniku II do rozporządzenia (WE) nr 589/2008 zostały podane kryteria i minimalne wymogi systemów produkcji jaj w metodach chowu kur na wolnym wybiegu, ściółkowego i klatkowego. W produkcji jaj z chowu ekologicznego należy stosować kryteria i wymogi dotyczące oznaczeń, które są określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 z 28 czerwca 2007 r.