Sygnaliści

W dniu 26 listopada 2019 roku w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowana została Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa, zwana inaczej dyrektywą o sygnalistach, której celem jest utworzenie kanałów i procedur umożliwiających swobodne zgłaszanie naruszeń związanych z pracą oraz zapewnienie osobom zgłaszającym odpowiedniej ochrony. Przepisy tej dyrektywy będą stosowane w Polsce bezpośrednio, jeżeli do  17 grudnia tego roku polski ustawodawca nie zdąży zaimplementować przepisów do krajowego systemy prawnego.

Katalog osób objętych ochroną wskazany w dyrektywie jest bardzo szeroki, gdyż wskazuje się w niej, że sygnalistą może być nie tylko pracownik, ale też m.in. osoba prowadząca działalność na własny rachunek, akcjonariusz lub wspólnik spółek oraz członek ich organów, osoba pracująca pod nadzorem i kierownictwem wykonawców, podwykonawców i dostawców , a nawet wolontariusz, czy stażysta.

Wymienione powyżej osoby będą podlegały ochronie, jeżeli dokonają zgłoszenia dotyczącego naruszenia w określonej dziedzinie prawa jednym z przewidzianych kanałów, a zgłoszenie to będzie oparte na uzasadnionej podstawie, że informacje będące podstawą zgłoszenia były w momencie jego dokonywania prawdziwe. W kwestii dopuszczalnych kanałów do dokonywania zgłoszeń, o których mowa wyżej, dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia skutecznego działania trzech kanałów, tj.: zgłoszeń wewnętrznych – w ramach danej organizacji, z którym sygnalista pozostaje związany; zgłoszeń zewnętrznych – dokonywanych do właściwych organów; ujawnień publicznych – polegających na podaniu informacji o naruszeniu do wiadomości publicznej.

W stosunku do przedsiębiorców sektora prywatnego preferowany powinien być pierwszy z kanałów, o ile nieprawidłowościom można zaradzić wewnątrz organizacji. Państwa członkowskie będą zobowiązane do ustanowienia wewnętrznych procedur zgłaszania naruszeń, ale także do podejmowania działań następczych – oceni zgłoszenia, dochodzenia w tej sprawie, przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego oraz podjęcia czynności zaradzających.

Adam Kuźma/Radca Prawny